عنوان:اطاعت حضرت علی (ع) از پیامبر (ص) درچه حدی بوده است ؟
سؤال:
وقتی اهل سنت با داستانهایی در مورد نافرمانی های عمر بن خطاب ازپیامبر(ص) روبرو می‌شوند (از قبیل تمردش وقتی پیامبر (ص) تقاضای تکه‌ای کاغذ کرد تا بعضی چیزها را بنویسید که مطمئن گردد بعد از او امت گمراه نشوند.) سعی می‌کنند برای مقابله از راههای زیر پیروی کنند.
الف: امام علی (ع) نیز از اطاعت پیامبر(ص) در حدیبیه سرباز زد و نصیحت او را گوش نکرد.
ب: امام علی (ع) دست دخترش را در ازدواج به عمر داد.
ج: امام علی (ع) بچه‌هایش را ابوبکر، عمر و … نامید.
د: امام علی (ع) وقتی قدرت سیاسی در دستش بود، فدک را به حضرت زهرا (س) برنگرداند.
جواب :
الف: هیچ سند تاریخی معتبری در دست نیست که اثبات کند حضرت علی علیه السلام حتی در یک مورد از پیامبر صلی الله علیه و آله اطاعت نکرده و با ایشان مخالفت ورزیده باشد.
به ادامه مطلب بروید................
ادامه مطلب ...حضور بانوان در نقل حدیث غدیر
اشاراتى چند
1ـ بدون تردید موضوع غدیرخم از مهمترین نقطه هاى عطف در تاریخ رسالت پیامبر اکرم(ص) است. هر چند معرّفى امیرالمؤمنین(ع) به عنوان امام و خلیفه، بارها و به مناسبتهاى مختلف حتى از نخستین سالهاى بعثت از طرف پیامبر اکرم(ص) انجام یافته بود، امّا آنچه پیامبر(ص) در غدیرخم مأموریت انجام آن را داشت، جایگاهى بس عظیم و روشن دارد. اگر به موقعیت تاریخى این حادثه و روش ابلاغ و تأکید مجدد این مأموریت و جوانب آن عنایت شود، و اگر به حجم عظیمى از تاریخ و فرهنگ اسلامى که این واقعه درخشان به خود اختصاص داده نگریسته شود، به عظمت این نقطه عطف، بیشتر پى خواهیم برد.
آنچه در هجده ذو الحجه رخ داد علاوه بر آنکه بخش وسیعى از کتابهاى تاریخى و حدیثى مسلمانان را به خود اختصاص داد، حجم عظیمى از آفرینشهاى ادبى را از همان ساعات نخست تاکنون به وجود آورده است. شعرهاى بسیارى سروده شد و هنوز نیز این چشمه، جوشش دارد. سخنان بسیارى از پیامبر اکرم(ص) در مقاطع مختلفِ بیست و سه سال رسالت وحتى بیش از آن برجاى مانده است. بسیارى از رهنمودهاى آن حضرت نیز گرفتار سیاستهایى شد که از سر عمد و گاه برخاسته از جهل، نقل و نشر آنها را به صلاح نمى دیدند! در این میان آنچه در غدیرخم پیش آمد با اینکه از جانب دستهاى آشکار و پنهان، بیشترین انگیزه براى به فراموشى سپرده شدن آن وجود داشت، امّا به خواست الهى، پیامبر اکرم(ص) به گونه اى این مأموریت را به انجام رساند که هیچ روایتى را نمى توان نشان داد که سلسله سند و طرق روایت آن به زیادى طرق روایت غدیر باشد.
ادامه..........
ادامه مطلب ...نقد دیدگاه هاى اهل سنّت درباره حدیث غدیر
در این نوشته در پى آنیم که تمامى توجیهات و عذرهاى اهل سنت در نپذیرفتن حدیث غدیر به عنوان یکى از نصوص امامت و خلافت بلافصل على(ع) را بررسى کنیم و منصفانه به قضاوت بنشینیم که آیا این حدیث چنانکه شیعه مدعى است دلیل خلافت على(ع) است یا نه؟
در ابتداى بحث شایسته است این نکته را یادآور شویم که اگر دانشمندان همه فِرق با پذیرفتن اصل اساسى وحدت، درباره مسائل اصلى یا فرعى، اعتقادى یا فقهى به بحث علمى بپردازند، نه تنها دلها از یکدیگر گریزان نمى شود، بلکه به همدیگر نزدیک خواهد شد و این یکى از راههاى صحیح تقریب بین مذاهب اسلامى است.
اینک گزارش کوتاهى از چند کتاب روایى درباره حدیث غدیر بیان مى کنیم و سپس به بحث درباره حدیث و بیان نظریات و نقد آنها مى پردازیم. امام احمد حنبل در «مسند»ش آورده است:
حدثنا عبداللّه، حدثنى ابى، ثنا عفان، ثنا حماد بن سلمه، أنا على بن زید، عن عدى بن ثابت، عن البراء بن عازب، قال: کنّا مع رسول اللّه ـ صلى اللّه علیه وآله ـ فى سفر فنزلنا بغدیر خم فنودى فینا: الصلاة جامعة، وکسح لرسول اللّه ـ صلى اللّه علیه وآله ـ تحت شجرتین فصلى الظهر واخذ بید علىٍ ـ رضى اللّه عنه ـ فقال: ألستم تعلمون انى اولى بکل مؤمن من نفسه؟ قالوا: بلى، قال فأخذ بید علی فقال: من کنت مولاه فعلىّ مولاه اللّهم وال من والاه وعاد من عاداه. قال فلقیه عمر بعد ذلک فقال له: هنیئاً یا ابن ابى طالب اصبحت وأمسیت مولى کل مؤمن و مؤمنة؛
براء بن عازب مى گوید:با رسول خدا(ص) در سفرى همراه بودیم. در غدیرخم توقف کردیم. ندا در داده شد: الصلاة جامعه (کلمه اى که براى گردآمدن مسلمانان فریاد مى شد). زیر دو درخت براى رسول خدا(ص) تمیز شد، نماز ظهر را خواند و دست على را گرفت و گفت: آیا نمى دانید من سزاوارتر هستم بر هر مؤمنى از خود او؟ همگى گفتند: آرى . پس دست على را گرفت و گفت: هر کس من مولاى اویم، على مولاى اوست؛ خدایا دوست بدار آنکه على را دوست بدارد و دشمن دار آنکه على را دشمن دارد. سپس عمر با على ملاقات کرد و به او گفت: گوارایت اى پسر ابوطالب! صبح و شام کردى در حالى که مولاى هر مرد و زن مؤمنى هستى.
ادامه.......
تبیین نظام سیاسى اسلام در غدیر خم
تعیین جانشینى براى رهبرى امت اسلامى از مهمترین و عمدهترین مسایلى بود که پیامبر اکرم در آخرین سال حیات، هنگام بازگشت از حجةالوداع، به همراهان خویش ابلاغ کرد.
اگر چه این اعلام عمومى، به فرمان خداوند صورت گرفت، ولى صرف نظر از جنبه آن، مىتوانستحاکى از دغدغه طبیعى معمار و بنیانگذار مکتب نسبتبه آینده امتباشد، این اقدام یک ضرورت اجتماعى اجتنابناپذیر بود، و از انتظارات عقلاى عالم به شمار مىآمد و آن حضرت حتى در زمان حیات خویش از آن مهم غفلت نمىورزید. او مىدانست که جامعه بى سرپرست مانند رمه بىچوپان که هر لحظه در معرض اختلاف، گسستگى و هجوم فرصتطلبان است. لذا هر وقتبراى جنگ یا غزوهاى از مدینه خارج مىشد، شهر را بدون امیر و خلیفه وا نمىگذاشت; پس هنگامى که سفرى ابدى در پیش رو داشت، چگونه ممکن بود امت را به حال خود واگذارد.
این بود که در زیر آفتاب سوزان بیابان تفتیده حجاز در میان جمعى از بزرگان اصحاب، کوشید تا رسالتخویش را به پایان رساند. علماى شیعه و شمارى از دانشمندان اهل سنتبر این باورند که سوره مائده، بویژه آیه67، آخرین کلامى بود که بر پیامبر(ص) نازل شد.
ادامه............
ادامه مطلب ...سؤال: از چه وقتی نام علی (ع) در اذان رایج شد؟
جواب:
هر چند تاریخ دقیقی برای این عمل یعنی یاد نمودن نام امام علی (ع) در اذان و شهادت به ولایت آن حضرت، نمی‌توان تعیین نمود ولی کتب تاریخی و حدیثی حتی منابع روائی اهل سنت چنین نقل می‌کنند که این عمل توسط بعضی از صحابه پیامبر (ص) مانند سلمان و ابوذر(رضوان الله علیهما) در زمان خود پیامبر (ص) صورت می‌گرفت و پیامبر (ص) هم تایید می‌فرمود.
و در یک روایتی فرمودند: این همان چیزی است که من به امر خداوند به مردم ابلاغ نمودم که هر کس من مولای او هستم علی مولای اوست.
البته این هم باید روشن گردد که شیعه به قصد جزئیت ، شهادت به ولایت حضرت را در اذان نمی‌گوید بلکه به امید محبوبیت نزد خداوند و تحصیل ثواب انجام می‌دهد.
غدیر و فلسفه سیاسى اسلام
فارغ از هر دو جهانم به گل روى على(ع) از خم دوست جوانم به خم موى على طى کنم عرصه ملک و ملکوتاز پى دوست یاد آرم به خرابات چو ابروى على(ع)
- با نگاه به پیشینه حیات بشرى، «خانواده» و «قبیله» نخستین گروههاى اجتماعى است که در آن نوعى «ریاست»، «قانون» و «حکومت» دیده مىشود و سپس از دولتها و نظام حکومتى مىتوان یاد کرد که در سرزمینهاى گسترده، براى جمعیتى معین، با نظامهاى ادارى و سازمانهاى سیاسى به حکومت پرداخته و نظام اقتصادى جامعه را تحت پوشش خویش قرار داده، و اعمال حاکمیت نمودهاند.
«رئیس»، «رهبر» و «حاکم» با نظام ادارى خاص به تشکیل حکومت موفق مىگردد. و عاملى که در پذیرش و انتخاب رئیس و حاکم مؤثر است چیزى جز فرهنگ و بینش آن جامعه نیست.
اگر جامعهاى بینش مادى را بپذیرد و به اقتصاد آزاد گردن نهد و در مبانى عقیدتى و ایدئولوژیکى از فلسفه لذت و اصالت نفع پیروى کند، حکومتى سرمایهدارى شخصى یا دولتى خواهد داشت و اگر از مبانى الهى و قرآنى پیروى نماید، به «حکومت اسلامى» و «مدینه فاضله غدیر» دست مىیابد.
به ادامه مطلب بروید....
ادامه مطلب ...سؤال :چرا پیامبر اسلام خلافت حضرت على(ع) را به صورت مکتوب بیان نکردند؟
جواب:
پیامبر اسلام هیچ وقت در طول عمر شریف خود چیزى را ننوشتند و به قول قرآن، امى و مکتب نرفته بودند و نامههایى که ایشان به پادشاهان و غیره مىنوشتند خط خود رسول خدا نبود، بلکه حضرت املاء مىفرمودند و کاتب ایشان که حضرت على(ع) بود مىنوشتند. سپس رسول خدا نوشته را مهر مىزدند و بر فرض هم که حضرت داراى خط مىبودند، مگر یک برگ نوشته ارزش و اعتبارش از تجمع کثیر یکصدهزار نفرى غدیرخم بیشتر است؟
نسبت به چنین نوشتهاى دهها شبهه و تردید و اشکال و تهمت جعلى بودن مىتوان وارد کرد که هیچ یک در سخنرانى صریح روز غدیر قابل ورود نمىباشند. مخصوصاً این که بعد از آن سخنرانى و نصب خاص حضرت به مردم دستور داد به حضرت على(ع) تبریک گویند و به او به نحو سلام بر امیرمؤمنان سلام نمایند (السلام علیک یا امیرالمؤمنین) مردمى که به این حادثه صریح و عظیم وقعى ننهند به یک برگ نوشته هم عمل نخواهند کرد واگر سؤال شود چرا پیامبر در آخر عمر شریفشان فرمودند قلم و دوات بیاورید تا چیزى برایتان بنویسم تا هرگز گمراه نشوید صرف اتمام حجت با مردم و قدرتطلبان بود به همین دلیل پیامبر بعد از جمله توهینآمیز آن شخص(عمر) دیگر اصرارى بر آوردن قلم و دوات و نوشتن نفرمودند زیرا کسانى که تا این اندازه از پذیرفتن ولایت حضرت امیر(ع) استنکاف داشتند روشن شد که نوشته هم اثرى نخواهد کرد و خواهندگفت پیامبر در طول عمر خود خط ننوشتند (بنا بر مصالح مختلف و متعدد) و این خط جعلى است و از خود ایشان نیست. علاوه این که مصلحتهاى عدم کتابت ایشان از بین مىرفت و اگر هم مثل گذشته املاء مىکردند و حضرت على مىنوشتند گفته مىشد این مسأله چون به نفع نویسنده است نظر خود او است و اعتبارى ندارد و اگر هم به شخص ثالثى مىدادند که بنویسد گفته مىشد کاتب همیشگى پیامبر، على بود و کتابت از هر شخص دیگر مردود است و... .
خطبه غدیریه امام على(ع)
اشارت
ممکن است افراد بسیارى در طول تاریخ از حادثه غدیر و اهمیت آن سخن گفته و از آن تعاریفى ارائه داده باشند، اما هیچ یک از این سخنان نمى توانند بیانگر عظمت و شکوه غدیر باشد، زیرا تنها کسانى مى توانندتعریف جامع از وقایع و حوادث عرضه نمایند که خود پدید آورنده آن باشند. تنها زیبنده خدا، پیامبر(ص) و على(ع) است که غدیر را به بهترین شکل معرفى نمایند.
پیامبر به دستور خداوند سبحان حادثه غدیر را در میان دو نزول قرآنى قرارداد: ابتدا فرمود: یاایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک، و افزود: وان لم تفعل فما بلغت رسالته(مائده،67) و پس از معرفى على(ع) به وسیله پیامبر(ع) با جمله من کنت مولاه فهذا على مولاه، خدا نیز فرمود: الیوم اکملت لکم دینکم واتممت علیکم نعمتى ورضیت لکم الاسلام دیناً(مائده،3)؛ یعنى واقعه غدیر، اکمال دین، اتمام نعمت و موجب رضایت و خوشنودى خداست و روز غدیر ظرف زمانى این ارزشها معرفى کرد.
على(ع) نیز در خطبه عید غدیر خود که خوب است آن را خطبه غدیریه بنامیم به تفسیر و تحلیل این رویداد عظیم تاریخ پرداخت. معرفى این خطبه که در گوشه و کنار برخى از کتابهاى ادعیه و روایت در غربت به سر مى برد و بررسى سند و کتابشناسى آن و شرح پاره هایى از آن، موضوع این جستار است.
.............
ادامه مطلب ...سؤال :چرا اهل سنت حضرت علی ( ع ) را به عنوان وصی بعد از پیامبر(ص) قبول ندارند؟ لطفا کتابهایی در این زمینه معرفی نمایید؟
جواب:
درباره حقانیت شیعه ، در طول تاریخ صدها جلد کتاب پر حجم و عمیق توسط عالمان و فرزانگان نگاشته شده که در غالب آنها استناد به معتبرترین منابع اهل سنت شده و هیچ جای گریزی برای مخالفین باقی نگذاشته است . برای روشن شدن این مطلب باید ابتدا توجه کرد که اساسی ترین رکن اختلاف بین شیعه و دیگر مسلمانان چیست ؟ آنچه در این باره می توان گفت این است که : شیعه معتقد است پیامبر ( ص ) به امر الهی برای رهبری دینی و اجتماعی امت افراد معصوم و شایسته ای رانصب و معرفی نموده اند که اولین آنها حضرت علی ( ع ) می باشد .بنابراین رهبر و پیشوای حقیقی امت پس از پیامبر ( ص ) ، امامان اهل بیت ( ع ) می باشند .تنها یکی از ده ها دلیل متقن و معتبر شیعه در این باره حادثه غدیرخم در حجه الوداع است . در رابطه با مساله حجه الوداع و غدیر خم ، عین واقعه را به نقل از ترجمه الغدیر ( ج 1، ص 29 - 37 ) تقدیم می داریم . لازم است بدانید که این واقعه و خطبه پیامبر اکرم ( ص ) در آن ، مورد اجماع واتفاق جمیع مسلمانان شیعه و سنی است و جایگاه ویژه ای در نصوص دینی وادبیات و اشعار مسلمانان - اعم از عرب و غیر عرب - دارد .در متون اسلامی هیچ روایتی به اندازه این واقعه به حد فوق تواتر نرسیده است واحدی را یارای تردید در آن نیست . در میان صحابه پیامبر ( ص ) 110 نفر و ازتابعین 89 نفر آن را نقل کرده اند و طبقات راوی آن ، به 360 نفر رسیده است . شاعران بسیاری نیز این جریان را به نظم آورده اند ؛ از جمله : در قرن اول : امیرالمومنین ( ع) ، حسان بن ثابت انصاری ، قیس بن سعد بن عباده انصاری ، عمر و بن عاص بن وایل ، محمد بن عبدالله حمیری . در قرن دوم : کمیت بن زیاد، سید اسماعیل بن محمد حمیری ، شعیان بن مصعب کوفی . در قرن سوم : ابو تمام حبیب بن اوس طایی ، دعبل بن علی بن رزین الخزاعی و درقرون بعد ده ها نفر دیگر .از اهمیت این واقعه ، همان بس که علامه امینی یازده جلد کتاب ارزشمند ( ( الغدیر ) ) را درباره ً این حادثه به نگارش درآورده است .
اکنون این سوال رخ می نماید که اگر این واقعه در میان همه مسلمین ،اجماعی و مورد اتفاق است ، پس اختلاف در چیست ؟
اساس اختلاف بر سرهمان ماهیت و دلالت این واقعه است :
...............................................
ادامه مطلب ...مصحف امام علی(ع)چیست؟
درباره تاریخچه مصحف امام علی(ع)(قرآنی که توسط علی (ع) جمع‌آوری گردیده است) توضیحاتی دهید؟
جواب:
اولین مصحف بعد از ارتحال پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله مصحفی است که بوسیله امام علی علیه السلام جمع‌آوری شده است. این مصحف از نظر تعداد سوره‌ها و آیات هیچگونه تفاوتی با قرآن کنونی ندارد فقط در آن مصحف، ترتیب دقیق آیات و سور طبق نزول آنها رعایت شده است.
روایتی از امیرالمؤمنین (ع) در این باره هست که می‌فرماید:
آیه‌ای بر پیامبر صلی الله علیه و آله نازل نشد مگر آن که بر من خوانده و املاء فرمود و من آن را با خط خود نوشتم و نیز تفسیر و تأویل، ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه هر آیه را به من آموخت و مرا دعا فرمود تا خداوند فهم و حفظ به من مرحمت فرماید، از آن روز تاکنون هیچ آیه‌ای را فراموش نکرده و هیچ دانش و شناختی را که به من آموخته و نوشته‌ام از دست نداده‌ام.
طبق نقل تاریخ، موقعی که علی علیه السلام بی مهری مردم را دید، در خانه نشست و تا جمع‌آوری قرآن از خانه بیرون نیامد، و بعد از جمع‌آوری، آن را به جمعی از صحابه که ابوبکر نیز یکی از آنان بود عرضه کرد و فرمود: تمام آنچه بر پیامبر نازل شده جمع‌آورده‌ام مبادا فردا بگویید از آن غافل بوده‌ایم. آن گاه یکی از سران گروه برخاست و با مشاهده آن مصحف گفت ما را به این نیازی نیست و آنچه نزد ما هست ما را کفایت می‌کند. علی علیه السلام فرمود: دیگر هرگز آن را نخواهید دید. آن گاه داخل خانه خود شد و کسی از آن پس آن مصحف را ندید. بعدها در زمان توحید مصاحف (دوران عثمان) بعضی از صحابه سراغ مصحف امام رفتند که امام به عللی از جمله حفظ وحدت و استواری قرآن از ارائه آن خودداری فرمودند.
برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به کتاب "پژوهشی در تاریخ قرآن" سید محمد باقر حجتی، ص385 394